Het doel van de tbs-maatregel is het op korte en lange termijn beveiligen van de maatschappij. Op korte termijn betekent dat, dat een patiënt niet buiten het forensisch psychiatrisch centrum (fpc) of de forensisch psychiatrische kliniek (fpk) kan verblijven zonder daar toestemming voor te hebben. De veiligheid op lange termijn wordt vergroot door de behandeling te richten op het aanzienlijk verkleinen van de kans dat de patiënt opnieuw een ernstig delict pleegt.
Veiligheid creëren we in eerste instantie door een goede behandelrelatie met de patiënten op te bouwen en te behouden. Door te weten wat er omgaat in de individuele patiënt en wat er speelt binnen de groep is het mogelijk afwijkend gedrag snel te signaleren en in te grijpen als dat nodig is. Incidenten kunnen daardoor vaak worden voorkomen. Daarmee is behandelen ook beveiligen.
Belangrijk voor de veiligheid is ook het Terugvalpreventieplan. Dit is een onderdeel van het behandelplan. Dit plan beschrijft signalen die aangeven dat het minder goed gaat met de patiënt en dat er mogelijk een crisis dreigt. Door vroegtijdig hulp te vragen (patiënt) of in te grijpen (medewerker of patiënt) kunnen gevaarlijke situaties worden voorkomen.
Uiteraard moeten alle FPC’s en FPK’s voldoen aan strenge veiligheidseisen op bouwkundig gebied. Bij alle instellingen worden deze eisen regelmatig gecontroleerd en geïnspecteerd.
Risicomanagement gaat om de maatregelen die worden getroffen om verlof verantwoord te laten verlopen. Hiervoor worden bijvoorbeeld verlofcontroles ingezet, maar ook tijd en/of begeleiding tijdens een verlof, urinecontroles of een gps- volgsysteem.
Alle FPC’s en FPK’s gebruiken ook risicotaxatie-instrumenten om gestructureerd de risico’s van een patiënt in kaart te brengen. Voor elke patiënt wordt minstens één keer per jaar een risicotaxatie afgenomen.
Verlof is alleen mogelijk met een nieuwe verlofmachtiging na een nieuwe verlofaanvraag met een inhoudelijke risicotaxatie. Daarnaast is het belangrijk dat de patiënt goed in zijn of haar behandeling zit, het risico op recidive afneemt en het risicomanagement goed vormgegeven is.